اسکی یکی از پر آسیب ترین ورزش ها بخصوص در کسانی است که به صورت تفریحی و نه حرفه ای به این ورزش میپردازند. در اسکی بیشترین آسیب ها بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود.
ضربه به سر، آسیب های شانه و شکستگی ها از جمله شایعترین آسیب های اسکی هستند. آسیب های رباط صلیبی قدامی و آسیب های شست دست هم در اسکی شایع هستند.
ضربه به سر
ضربه به سر معمولا بدنبال زمین خوردن و یا اصابت مستقیم شیء به سر ایجاد میشود. ضربات وارده به سر یکی از خطرناکترین آسیب های ورزشی بوده و ۲۰-۱۰ درصد کل اسیب های حین اسکی را شامل میشوند. ضربه به سر میتواند موجب آسیب های متعددی شود.
زخم های سر و صورت، شکستگی های جمجمه، خونریزی های مغزی و کانکاشن concussion از جمله آسیب های وارده به سر بدنبال ضربه به آن هستند. کانکاشن آسیبی است که به علت حرکت شدید مغز درون جمجمه ایجاد میشود. اگر کانکاشن خفیف باشد شخص دچار عدم تعادل، گیجی و اختلال حافظه میشود.
در حالات شدید کانکاشن میتواند موجب سردرد، سفتی گردن، گیجی، تاری دید و حتی کاهش سحطح هوشیاری گردد. استفاده از کلاه ایمنی و استفاده از مسیرهایی که متناسب با سطح مهارت اسکی باز است میتواند از شدت این آسیب ها بکاهد.
آسیب شست
شایعترین آسیب نوعی کشیدگی رباط در مفصل متاکارپوفالانژیال شست است که به آن gamekeepers’ thumb میگویند. این آسیب به علت کشیدگی بیش از حد و یا پارگی یکی از رباط های جانبی این مفصل شست دست ایجاد میشود.بدنبال زمین خوردن و یا حرکات شدید، دسته چوب اسکی بشدت شست را به سمت عقب حرکت داده و آن را از دیگر انگشتان دور میکند. این حرکت شست موجب آسیب رباط جانبی آن میشود.
آسیب رباط های زانو
آسیب های زانو ۴۰-۳۰ درصد کل صدمات بدنی حین اسکی را شامل میشود. شایعترین آنها، آسیب رباط جانبی داخلی زانو است که معمولا به علت کشیده شدن ساق به طرف خارج بدن ایجاد میشود.آسیب رباط صلیبی قدامی زانو هم میتواند به علت پیچیده شدن زانو ایجاد شود. پریدن، فرود آندن روی زمین، باز شدن پاها از هم، برخورد به اسکی باز دیگر و حتی زمین خوردن میتواند موجب این آسیب ها گردد.
پارگی منیسک
پیچش و چرخش ناگهانی یک زانوی خم شده میتواند موجب پاره شدن منیسک زانو شود. این پارگی معمولا با احساس یک صدا است و بدنبال آن زانو دردناک وسپس متورم میشود.
مشکلات مفصل پاتلوفمورال
مفصل پاتلوفمورال همان مفصل بین کشکک و زانو است. به علت اینکه در اسکی زانو بیشتر در حالت خم قرار میگیرد فشار زیادی به سطح مفصلی پشت کشکک وارد میشود. این فشار میتواند موجب بروز دردهای این مفصل به علت کندورمالاسی کشکک شود.
دررفتگی زانو
دررفتگی های زانو در اسکی میتواند بصورت دررفتگی کشکک و یا دررفتگی مفصل اصلی زانو ایجاد شود. دررفتگی زانو آسیب بسیار شدیدی است و وقتی ایجاد میشود که اکثر رباط های اطراف و داخل زانو کاملا پاره شده و زانو پایداری خود را بطور کامل از دست میدهد.
کمردرد
کمردرد در اسکی باز های تازه کار به این علت ایجاد میشود که در این ورزش کمرمعمولا در حالت خم به جلو است. ضعف عضلات ستون مهره و شکم از عوامل زمینه ساز کمردرد است.
آسیب های ستون مهره
این آسیب ها معمولا در دیگر ورزش ها کمتر دیده میشوند ولی در اسکی به علت سرعت زیاد و غیر قابل پیش بینی بودن محیط این آسیب ها دیده میشوند. آسیب های ستون مهره میتوانند بدنبال زمین خوردن و یا اصابت به عوارض محیطی ایجاد شوند. مهمترین آسیب های ستون مهره شکستگی های آن است. شکستگی های شدید میتوانند موجب آسیب نخاع شوند
آسیب های شانه
شانه از محل های شایع آسیب در اسکی است شایعترین مشکل شانه در اسکی آسیب روتاتور کاف است. این آسیب ها میتوانند بصورت التهاب تاندون مشترک روتاتور کاف و بروز علائم ایمپینجمنت باشند و یا بر اثر شدت ضربه پارگی روتاتور کاف ایجاد شود.
دررفتگی شانه
دررفتگی شانه معمولا به علت زمین خوردن یا تصادمات شدید ایجاد میشود. حرکت شدید و ناگهانی اندام فوقانی به پشت و بالا میتواند موجب دررفتگی شانه شود. شانه دررفته بشدت دردناک شده و شکل ظاهری آن تغییر میکند.
شکستگی
تقریبا هر نوع شکستگی میتواند در اسکی ایجاد شود. یکی از شایعترین شکستگی ها در اسکی شکستگی استخوان ترقوه است.
چگونه میتوان از بروز آسیب در اسکی پیشگیری کرد
اسکی از ورزش های پر آسیب است. سرعت زیاد و غیر قابل پیش بینی بودن مسیر حرکت از عواملی است که احتمال آسیب های ورزشی در اسکی را زیاد میکند. مانند هر ورزش دیگر داشتن بدنی آماده مهمترین اصل در پیشگیری از آسیب های ورزشی است.
انجام نرمش های کششی و تقویت عضلات بدن، افزایش مهارت های ورزشی و استفاده از وسایل ورزشی استاندارد و وسایل ایمنی و انتخاب مسیر اسکی متناسب با میزان مهارت اسکی باز از جمله مهمترین اصول پیشگیری از آسیب های ورزشی در اسکی است.
بسیاری از این آسیب ها در ساعات پایانی روز که مردم خسته هستند ایجاد میشود. آنها در این ساعات میخواهند از آخرین لحظات روز استفاده کنند و دور آخرشان را هم بروند و اینجاست که خطر در کمین است. در مواردی که بدن ورزشکار در شرایط مناسبی باشد ولی احساس خستگی میکند یا درد دارد باید ورزش را متوقف کند. در این صورت احتمال بروز آسیب کم میشود.
برای کم کردن احتمال آسیب های ورزشی در حین انجام ورزش های زمستانی به نکات زیر دقت کنید
- هرگز تنها ورزش نکنید
- قبل از شروع ورزش مطمئن باشید بدن شما سر فرم است
- قبل از شروع حتما بدن خود را گرم کنید
- حتما از وسایل مناسب مثل کلاه ایمنی و عینک و دستکش مناسب استفاده کنید
- حتما کنترل کنید وسایل شما سالم است
- لباس های شما باید چند لایه باشند بطوریکه شما را گرم و خشک نگه داشته و از باد محافظت کنند. چند لایه باشند تا بتوانید مقدار آنها را برحسب شرایط محیط کم و زیاد کنید
- از قواعد ورزش پیروی کنید
- یاد بگیرید که چگونه در موقع لزوم بطور اصولی و کنترل شده زمین بخورید
- به هواشناسی در مورد کاهش درجه حرارت و یا ورزش طوفان در ساعات پیش رو توجه کنید
- اگر سرما زده شده اید سریعا به پناهگاه بروید. مطمئن باشید همراهان شما میدانند در موقع خطر چگونه باید به هم کمک کنند
- قبل و در حین و بعد از ورزش آب زیاد بنوشید
- وقتی خسته هستید یا درد دارید ورزش نکنید.
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
